IRIB World Service

پژوهش «نقش مقابله ایران با تروریسم، افراطی گری و مواد مخدر بر امنیت اروپا (با تاکید بر رویکردهای رسانه ای» در بهمن ماه 1401 توسط پژوهش های کاربردی معاونت برون مرزی صدا و سیما منتشر شد.

بررسی وضعیت مواد مخدر در جهان؛ افغانستان اصلی ترین کانون تولید مواد افیونی در جهان؛ وضعیت افراطی گری و تروریسم در جهان امروز؛ بررسی تروریسم و ریشه های پیدایش آن با تمرکز بر منطقه غرب آسیا؛ پیامدهای گسترش مواد مخدر و تروریسم بر جهان؛ نقش و جایگاه ایران و محور مقاومت در مبارزه با تروریسم، افراطی گری و مواد مخدر در جهان و غرب آسیا؛ نگاهی به وضعیت اروپا از منظر مواد مخدر، تروریسم و افراطی گری در یک دهه اخیر، تأثیر مقابله ایران با تروریسم، افراطی گری و مواد مخدر بر امنیت اروپا؛ محوریابی رویكرد شبکه های تلویزیونی فرانس 24 و یورونیوز در بازنمایی نقش ایران در مقابله با مواد مخدر و تروریسم؛ ناسپاسی و رویکرد ریاکارانه و منفی اروپا به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛ به همراه پیشنهادهای رسانه ای از جمله ارکان اصلی این پژوهش است.

پژوهش «نقش مقابله ایران با تروریسم، افراطی گری و مواد مخدر بر امنیت اروپا» به اهتمام واحد پژوهش های کاربردی و توسط دکتر غلامرضا ابراهیم آبادی و با نظارت علمی حسن بهشتی پور نگاشته شده است.

در چکیده این پژوهش می خوانیم:

مواد مخدر و تروریسم دو معضل بزرگ جهان امروزند که عدم توجه جدی به آنها پیامدهای ناگوار بسیاری را بویژه در ناامن سازی و تاراج توسعه بر جوامع تحمیل خواهد کرد. جمهوری اسلامی ایران از جمله کشورهایی است که بنا بر اذعان گزارش ها و آمار سازمان ملل و سایر سازمان های بین المللی معتبر، نقش بی بدیلی را در این دو حوزه به انجام رسانده است و از گسترش افیون مخدریسم و هراس تروریسم در جهان ممانعت به عمل آورده است. در این میان بیش از همه اروپا، امنیت، ثبات و توسعه خود را مدیون رشادت ها و تلاش­های غیورمردان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و دیگر بخش های نظامی و انتظامی جمهوری اسلامی ایران است. چرا که مقصد اصلی ترانزیت مواد مخدر افغانستان از مسیر ایران، کشورهای اروپایی است و تروریسم (با تمرکز بر داعش) اگر چه خود محصول برخی سیاست های غربی ها بوده است، اما در ادامه بیش از هر جایی از جهان به ویژه بعد از افزایش بازگشت اروپایی های عضو گروه داعش به کشورهای غربی، امنیت کشورهای اروپایی را به خطر انداخت­ و­اگر مجاهدت نیروهای نظامی ایران با محوریت سپاه قدس، در کنار همکاری برخی دیگر از کشورها و همچنین نیروهای مردمی نبود، تروریسم با وسعت بیشتری از مرزهای اتحادیه اروپا و درون کشورهای غربی سر بر می آورد.

در این راستا، این پژوهش، که پژوهشی کیفی است، با روش کتابخانه ای-اسنادی از طریق جمع آوری داده­ های مختلف و معتبر و تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده، به تبیین نقش مؤثر جمهوری­ اسلامی­ ایران در مبارزه با مواد مخدر و تروریسم و تأثیر آن بر امنیت اروپا پرداخته است. اثر پیشِ رو تلاش کرده تا ضمن مقابله با سیاه نمایی رسانه ­ای جریان رسانه ای حاکم در غرب علیه جمهوری اسلامی ایران و ارائه چهره ای نادرست و غیرواقعی از ایثارگری های این کشور در مبارزه با معضلات جهانی و همچنین با بررسی و معرفی اقدامات جمهوری اسلامی ایران در زمینه مبارزه با مواد مخدر و تروریسم، این موضوع را به افکار عمومی جهان به ویژه اروپاییان گوشزد نماید که اگر این اقدامات و تلاش های جمهوری اسلامی ایران نبود، چه بر سر جهان و به طور خاص جوامع اروپایی می آمد.

پژوهش تأکید دارد امروز نه مسئله موادمخدر یک ناهنجاری اجتماعی و بهداشتی محدود یک جامعه یا منطقه است و نه تروریسم مولود و مستقر در یک منطقه خاص. بلکه هر دو از مرزهای جغرافیایی فراتر رفته و ضمن پیوند با جرایم سازمان یافته دیگر، همچون فساد و پولشویی، قاچاق و دزدی، قتل و غارت و ... بعضاً در پیوند نامبارکی تحت عنوان «نارکوتروریسم» تقریباً تمام جهان را درنوردیده و امنیت را غارت، سلامتی را نابود و انسانیت را به بردگی می برند و سوداگری مرگ و نیستی می نمایند.

در واقع اگرچه انسان در طول تاریخ تازیانه های افیون مخدریسم و هراس و وحشت تروریسم را بارها و بارها بر تن نحیف خود احساس نموده و این دو به نوعی همزاد انسانند اما بی تردید در هیچ مقطعی از زمان، بشر، تا به این اندازه روح و تنش دلگیر و رنجور از بلایای این دو نبوده است. این عاقبت پیش و بیش از همه نتیجه قصور و کوتاهی یکسری از کشورها در نتیجه منفعت طلبی و فرصت طلبی آنان، از مسئولیت های انسانی و بین المللی شان است که خود تروریسم را به وجود آورده و در ادامه به بهانه مبارزه با همین تروریسم، ترانزیت هوایی مواد مخدر به راه انداختند و از این طریق بر منفعت خود و درد بشریت همزمان افزودند.

در این میانه همچنان هستند کشورهایی که به نیابت از کاهلان و قاصران بین المللی به اقدامات چشمگیری در مبارزه با این معضلات جهانی مبادرت نموده اند تا جایی که توانسته اند سهمی به سزا در کاستن از آلام بشری ایفا نمایند. این پژوهش با محوریت بررسی نقش جمهوری اسلامی ایرن در مبارزه با مواد مخدر و تروریسم و تأثیرگذاری آن بر امنیت کشورهای اروپایی، در هفت فصل نگاشته و تدوین یافت.

در فصل نخست، کلیات پژوهش انشاء گردید و سپس در فصل دوم و سوم به معرفی مواد مخدر و تروریسم و بررسی تاریخچه آن و وضعیت کنونی این دو در جهان امروز پرداخته شد و توضیح داده شد که این دو به نوعی همزاد آدمی هستند و تاریخ استفاده از هردو به هزاران سال قبل و قبل تر از تاریخ مکتوب بشری می رسد اما در هزاره سوم میلادی هم به لحاظ گسترش و تنوعی که یافته اند، هم بهره گیری آنان از امکانات ارتباطی و اطلاعاتی دنیای امروز و هم در نهایت در نتیجه اختلاط و ترکیبی که این دو تحت عنوان «نارکو تروریسم»، یافته اند، بسیار مشکل آفرین تر از قبل آشکار شده اند و در نتیجه از معضلات اساسی جهان امروز به شمار می آیند. در این دو فصل همچنین تلاش شد تا با ارائه آمار جدید و نمودارهای مختلف، تصویری از وضعیت کنونی جهان در خصوص دو معضل مواد مخدر و تروریسم ارائه شود.

در فصل چهارم پژوهش، عواقب و پیامدهای گسترش مواد مخدر و تروریسم با تأکید بر ابعاد گوناگون امنیت به اختصار توضیح داده شد. در فصل پنجم نقش و جایگاه جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با مواد مخدر و تروریسم مورد بررسی قرار گرفت. در این فصل ضمن بیان آمارها و گزارش های بین المللی، نقش ممتاز ایران در مبارزه با مواد مخدر مورد ارزیابی قرار گرفت و بیان شد که بیش از ۱۱ درصد تولید ناخالص ملی این کشور، صرف مبارزه مستقیم و غیر مستقیم با مواد مخدر می‌شود. در ادامه با تمرکز بر داعش و شاخه های آن به عنوان اصلی ترین گروه تروریستی هزاره سوم (تا کنون)، نقش ایران با تمرکز بر فعالیت های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در نابودی این گروه تروریستی در دو کشور سوریه و عراق بررسی شد.

در فصل اصلی پژوهش (فصل ششم)، موضوع اصلی این تحقیق یعنی تأثیر مقابله ایران با تروریسم و موادمخدر بر امنیت در اروپا، مورد مداقه قرار گرفت. برای این منظور ابتدا وضعیت مواد مخدر و تروریسم در اروپا بر اساس داده ها و آمارهای بین المللی و اروپایی تشریح گردید و سپس تأثیر مقابله ایران با تروریسم و موادر مخدر به طور مبسوط مورد ارزیابی قرار گرفت و تأکید گردید علی رغم تمام ناسپاسی ها و قدرنشناسی ها، جمهوری اسلامی ایران به عنوان سنگر اصلی در برابر ترانزیت مواد مخدر و گسترش تروریسم به سمت اروپا ایستاده و اگر مقاومت دلیرمردان ایرانی سپاه پاسداران و سایر نیروهای نظامی و انتظامی مرتبط جمهوری اسلامی ایران نبود، امروز از باغ اروپایی موردتاکید جوزف بورل (مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا)، ویرانه ای باقی نمی ماند و ناامنی دامن گستر این منطقه نیز می شد.

 در فصل پایانی این پژوهش نیز به ارائه پیشنهادهای رسانه ای مرتبط با اقدامات ایران در دو بخش تروریسم و مواد مخدر و تأثیر آن بر امنیت اروپا پرداخته و ضمن تأکید بر این نکته که اقدامات چشمگیر جمهوری اسلامی ایران در این عرصه جهانی، بر اساس اعتقاد دینی و پشتوانه فرهنگی و ملی این سرزمین، و به نیابت از سوی جامعه جهانی می باشد، بر این نکته تأکید شده است که مواد مخدر و تروریسم دو معضل بزرگ جهان معاصر ما هستند و مطمئناً فائق آمدن بر این دو معضل نیازمند اهتمام و توجه جدی تمام کشورها و شانه خالی نکردن آنها از مسئولیت های مشترک بین المللی در این رابطه است.

سال‌های متمادی است که نقش و جایگاه منحصر بفرد جمهوری اسلامی ایران در جهان به‌عنوان مؤثرترین کشور در خط اول مبارزه با موادمخدر مورد تأیید و اذعان مجامع بین‌المللی قرار می‌گیرد؛ لیکن ماحصل این تمجید و تقدیرهای بین‌المللی موجب اقدام عملی جامعه جهانی به ویژه اتحادیه اروپا به منظور تقویت، توسعه و ارتقای فنی و تجهیزاتی نیروهای مقابله‌ای ایران برای مبارزه اثربخش با مافیای جهانی و شبکه‌های کاملاً مجهز بین‌المللی قاچاق و ترانزیت مواد مخدر در منطقه نشده است. در این میان و با وجود همکاری و تلاش های بی‌دریغ و گسترده جمهوری اسلامی ایران، علی الخصوص کشورهای اروپایی متناسب با سطح تهدید عمل نمی کنند و بار مسئولیت این مبارزه به ایران تحمیل شده است.

کشورهای اروپایی نه تنها تاکنون هیچ گام موثری برای مقابله با ترانزیت و تولید مواد مخدر برنداشته اند، بلکه از یک سو قاچاقچیان مواد مخدر در افغانستان را از طریق ارسال پیش ساز های مواد مخدر، برای تولید مخدرهای صنعتی تجهیز می کنند. از سوی دیگر و در ناسپاسی آشکار، همراستا و در همراهی با امریکایی که در زمان حضور خود در افغانستان یکی از عوامل اصلی رشد و گسترش مواد مخدر در این کشور بود - به طوری که بنا بر آمار میزان تولید مواد مخدر در قریب به دو دهه حضور امریکا و ناتو در افغانستان بیش از 40 برابر شد- با اعمال تحریم های ظالمانه و مغرضانه، از توان جمهوری اسلامی ایران برای مبارزه با مواد مخدر و تروریسم می کاهند. فراتر از آن و در ادامه سیاست ورزی دوگانه و معرضانه خود نسبت به جمهوری اسلامی ایران، ضمن حمایت از سازمان های تروریستی همچون سازمان منافقین که مسئول ترور و شهادت هفده هزار ایرانی است، آنان را در کشورهای خود مأوا داده و از سیاست های دشمنانه آنان علیه جمهوری اسلامی ایران حمایت می کنند. اقدام اروپاییان علیه جمهوری اسلامی ایران، تنها محدود به این موارد نمانده و در کمال ناسپاسی و قدرنشناسی با پیگیری سیاست نادرست خود علیه ایران، انگشت اتهام به جانب مؤثرترین نهاد نظامی رسمی این کشور در مبارزه با تروریسم سیاه داعش گرفته و پارلمان اروپا در جدیدترین اقدام غرض ورزانه خود که به معنای بدعتی خطرناک و مغایر با حقوق بین الملل است، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تروریستی خوانده است؛ نهادی رسمی در ساختار قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که اگر مجاهدت های بخش برون مرزی آن (سپاه قدس) و تدبیر و شجاعت فرمانده غیور آن، سردار شهید حاج قاسم سلیمانی نبود، مطمئناً تروریسم داعش در سوریه و عراق، زمین گیر و منکوب نمی شد و همانگونه که در میانه دهه دوم قرن جاری میلادی (به ویژه سالهای 2014 تا 2017) در چند مورد با حملات تروریستی در درون کشورهای اروپایی، ترس و وحشت را بر تن اروپاییان انداخت، در ادامه حضور خود، مرزهای اروپایی را در می نوردید و تلفات ناشی از تروریسم را در این کشورها به صدها برابر وضعیت کنونی می رساند و ترس و ناامنی بر این کشورها نیز سایه می انداخت.

یقیناً اگر هر کشور دیگری غیر از جمهوری اسلامی ایران می بود و ناسپاسی و سیاست های مغرضانه غربی ها را در مواجهه با خود می دید، از تلاش خود در جلوگیری از ترانزیت مواد مخدر و گسترش تروریسم به سمت اروپاییان می کاست، اما اعتقادات اسلامی و فرهنگ ملی ایرانیان، بر تداوم مسئولیت انسانی و جهانی ایشان در ادامه این مسیر، قوی تر و پایدارتر از هر زمانی تأکید داشته و دارد.

جمهوری اسلامی ایران معتقد است در دنیای امروز، نگاه جهانی به معضلات و مشکلات بشر و فراتر رفتن از مرزهای محلی و ملی، مسئولیت انسانی مشترک تمام جوامع است. موضوعات گوناگونی در جهان امروز هستند که پرداختن به آن وظیفه ای عام و جهانشمول برای تمام کشورها است و بشر امروز برای رهایی از موضوعات و مشکلات متعدد کنونی خود گریزی غیر از این ندارد که جهانی بیندیشد؛ حتی اگر در مرحله عمل چاره ای جز این نداشته باشد برای رفع این معضلات جهانی، محلی عمل کند. این امر منبعث از اصل مسئولیت مشترک همه کشورها است که بر اساس آن باید به وظایف و تکالیف خود در قبال معضلات جهانی عمل کنند. هر چند به نظر می رسد مدتهاست در عرصه جهان معاصر ما، منافع ملی بر هر مسئولیت جهانی توسط یک سری کشورهای مدعی غربی ارجحیت یافته است.